ظرفیتِ آموزه‌های حضرت رضا علیه‌السلام در مواجهه با نظریه‌های عدالت سکولار

نوع مقاله : مقاله علمی‌پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

چکیده

تعریف عدالت، به دلیل قدمتِ بحث دربارۀ این موضوع، به گسترۀ نظریاتی است که آن را تعریف کرده‌اند. هر نظریه‌ای در تاریخِ تفکر بشری که سعی در ارائۀ تعریفی از عدالت داشته است، بر اساس التزامی که به مبانی خود داشته، تعریفی از عدالت ارائه کرده و به همین سبب تعریف عدالت همواره وابسته به نظریه‌ای بوده که از آن برآمده است. در این مقاله سعی خواهیم کرد با مروری بر بعضی از نظریه‌های لیبرالِ عدالت، از جمله نظریه‌های دیوید هیوم، ایمانوئل کانت، و آدام اسمیت، نشان دهیم که این نظریات، به رغم تنوعاتی که دارند، همگی در اتصاف به قید سکولار با یکدیگر مشترک‌اند. پرسش اصلیِ مقاله این است که آیا در آموزه‌های رضوی دربارۀ عدالت می‌توان پاسخی دربارۀ مبنای سکولارِ این نظریه‌ها یافت؟ در بخش یافته‌های پژوهش، با مراجعه به تحلیل مطرح در گفتگوهای علامۀ طباطبائی و هانری کربن، توضیح خواهیم داد که سکولاریسم، به دلیل طرح الهیات تشبیهی و نفیِ الاهیات تنزیهی و وجه متعالی الوهیت، امکان تفسیر سکولار و این‌جهانی از قلمروهای مختلف حیات بشری از جمله عدالت را فراهم آورده‌ است. در بخش پایانی و نتیجه‌گیری، با تأکید بر پیوند امامت و عدالت، ظرفیت‌های احادیث رضوی در نقد نظریه‌های عدالت سکولار مورد توجه قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Aristotle. 1999. Nicomachean Ethics. Translated by Muhammad Hasan Lutfi. Tehran: Tarh Nu. [In Persian]
Capelston, Frederick. 1994. History of Philosophy: Greece and Rome. vol. 1. Translated by Sayyid Jalal al-Din Mujtabavi. Tehran: Soroush and Ilmi va Farhangi. [In Persian]
Capelston, Frederick. 2001. History of Philosophy: From Wolff to Kant. vol. 6.  Translated by Ismaʿil Saʿdat and Manouchihr Buzurgmehr. Tehran: Soroush and Ilmi va Farhangi. [In Persian]
Corbin, Henry. 2001. History of Islamic Philosophy. Translated by Liadain Sherrard with the assistance of Philip Sherrard. London and New York: Kegan Paul International.
Hume, David. 1888. A Treatise of Human Nature. Edited by L. A. Selby-Bigge. Oxford: Clarendon Press.
Ibn Bābawayh, Muḥammad ibn ʿAlī (Shaykh Ṣadūq). 1994. The Source of the Reports of Riḍā. 2 vols. Translated by Muhammad Reza Mustafid and Ali Akbar Ghafari. Tehran: Sadouq Publications. [In Persian]
Kant, Immanuel. 1964. The Metaphysical Principles of Virtue. Translated by James Ellington. Indianapolis: Bobbs-Merrill.
Kant, Immanuel. 1969. Foundations of the Metaphysics of Morals. Translated by Lewis White Beck. Indianapolis: Bobbs-Merrill.
Karimzada, Rahmatullah. 2018. “The Foundation of Justice in the Teachings of Imām Riḍā.” Razavi Culture Research Quarterly 6 (3): 45–64. [In Persian]
Kuhn, Thomas S. 1970. The Structure of Scientific Revolutions. 2nd ed. Chicago: University of Chicago Press.
Kulayni, Muḥammad ibn Yaʿqūb. 2014. The Principles of al-Kāfī. 4 vols. Translated by Hussein Ustadvali. Qom: Dar al-Thaqalayn Publications. [In Persian]
Kurun, Ismail. 2016. The Theological Origins of Liberalism. London: Lexington Books.
Majlisī, Muḥammad Bāqir. 1983. Oceans of Lights, vol. 10. 2nd ed. Beirut: Muʾassasat al-Wafāʾ. [In Arabic]
Milbank, John. 2017. Theology and Social Theory. Translated by Shahnaz Mosammaparast. Tehran: Tarjumān-i ʿUlum-i Insani. [In Persian]
Momen, Moojan. 1985. An Introduction to Shi'i Islam. Yale University Press.
Nasr, Seyyed Hossein, Caner K. Dagli, Maria Massi Dakake, Joseph E. B. Lumbard, and Mohammed Rustom. 2015. The Study Quran: A New Translation and Commentary. New York, NY: HarperCollins Publishers.
Plato. 1988. Collected Works. Translated by Muhammad Hasan Lutfi. 3 vols. Tehran: Khwarazmi Publications. [In Persian]
Reiss, Hans (ed.). 2001. Kant: Political Writings. Cambridge: Cambridge University Press.
Rosen, Allen. 1993. Kant’s Theory of Justice. Ithaca: Cornell University Press.
Sabzivari, Hadi ibn Mahdi. 2015. Commentary on the Beautiful Names of God (Commentary on the Jawshan Kabīr). Translated by Ali Shaykh al-Islami. Tehran: Navid Islam, Kitab ʿAqiq. [In Persian]
Sayyid Raḍī. 2005. The Peak of Eloquence. Translated by Muhammad Dashti. Tehran: Gulistan Publications. [In Persian]
Smith, Adam. 1759. The Theory of Moral Sentiments. London: Digireads.com.  
Ṭabāṭabāʾī, Muḥammad Ḥusayn. 2003. Shīʿism: Dialogues and Correspondence between Professor Henry Corbin and ʿAllāmah Ṭabāṭabāʾī. Tehran: Hikmah and Philosophy of Irfan Research Institute. [In Persian]
Vaʿizi, Ahmad. 2009. A Critical Study of Theories of Justice. Qom: Imām Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Weber, Max. 2005. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. Translated by Talcott Parsons. London and New York: Routledge.