تأملی بر زندگی و آموزه‌های امام علی‌ بن موسی الرضا (ع) از منظر مسیحیت

نوع مقاله : مقاله علمی‌پژوهشی

نویسنده

بنیان‌گذار و مدیر مؤسسه Peacemaker Trust، وینزر، انگلستان؛ کشیش بازنشسته کلیسای انگلیکان

چکیده

در اندیشه تمدنی امام رضا (ع)، به‌ویژه در باب عدالت و لوازم آن، شباهت‌های قابل توجهی میان تعالیم ایشان و آموزه‌های حضرت عیسی مسیح به چشم می‌خورد. میراث امام رضا (ع) در زمینه عدالت برای همه و ظلم برای هیچ کس، با هسته مرکزی تعالیم مسیحیت، به‌ویژه آنچه در زندگی و رسالت حضرت مسیح متجلی است، هم‌خوانی دارد. هر دو شخصیت، تعهدی عمیق به رحمت، شفقت و پیگیری نیکوکاری را به نمایش گذاشته‌اند. یکی از جنبه‌های برجسته در تعالیم امام رضا (ع)، تأکید او بر رحمت برای همه مؤمنان است؛ اصلی که با تعالیم حضرت مسیح درباره محبت و بخشایش هم‌صداست. دعای امام رضا (ع) برای کامیابی همگان، بازتابی از دعوت حضرت مسیح به محبت به یکدیگر، و حتی دعا برای دشمنان است. احترام امام رضا (ع) به شأن و کرامت هر فرد، صرف‌نظر از جایگاه اجتماعی یا پیشینه او، یادآور نحوه تعامل مسیح با انسان‌ها از اقشار گوناگون است. هر دو چهره، ارجی والا برای کرامت ذاتی انسان قائل‌اند و ما را به غلبه بر پیش‌داوری‌ها و پاسداشت ارزش وجودی هر انسان فرامی‌خوانند. دغدغه مراقبت از نیازمندان نیز از نقاط اشتراک مهم میان آن دو است: انتخاب امام رضا (ع) برای هم‌نشینی با فقرا در سفرهایش، و آموزه‌های مسیح در حمایت از محرومان، هر دو بر ضرورت توانمندسازی اقشار به حاشیه رانده‌شده و کاهش رنج در جامعه تأکید دارند. افزون بر این، خوش‌رویی و مهربانی در تعامل با دیگران از ویژگی‌های مشترک امام رضا (ع) و حضرت مسیح است. تعالیم آنان ما را به قدرت تحول‌آفرین محبت، و اثر ژرف اعمال نیک در زندگی فردی و اجتماعی آگاه می‌سازد. تأکید امام رضا (ع) بر گذشت از خطاهای دیگران نیز انعکاسی از آموزه‌های مسیح درباره آمرزش و آشتی است؛ هر دو ما را به چشم‌پوشی از کینه‌توزی و برافراشتن پرچم رحمت و بخشایش دعوت می‌کنند. افزون بر این، امام رضا (ع) و حضرت مسیح هر دو بر رفتار انسانی و شرافتمندانه با همه انسان‌ها، فارغ از دین یا قومیت، تأکید داشته‌اند. تعالیم آنان بر ضرورت پاسداشت حقوق بشر و ترویج عدالت و برابری برای همه اعضای جامعه تأکید می‌ورزد. اندیشه تمدنی امام رضا (ع)، بینش‌هایی ارزشمند درباره ارزش‌های مشترک بشری فراتر از مرزهای دینی در اختیار ما می‌گذارد. مسیحیان و مسلمانان می‌توانند از سنت‌های یکدیگر بسیار بیاموزند و با گفت‌وگو و همکاری، در جهت ساخت جهانی عادلانه‌تر، مهربان‌تر و فراگیرتر گام بردارند.

کلیدواژه‌ها


The Holy Bible. New International Version (NIV).
Razavi Codes of Ethics. n.d., Razavi Codes of Ethics: A Glance at Imām Riḍā’s Personal and Social Behavior. Mashhad: Astan Quds Razavi, Islamic Relations Office and Foreign Pilgrim’s Affairs.
Ibn Shahr Ashūb, Muhammad. n.d. Al-Manāqib. Vol. 4. Qom: n.p. [In Arabic]
Majlisi, Muhammad Bāqir. n.d. Bihār al-Anwār. Vol. 49, 78. Tehran: Dār al-Kutub al-Islāmiyya. [In Arabic]
Moucarry, Chawkat. 2025 (Accessed). “A Plea for Dialogue Between Muslims and Christians.” Fuller Theological Seminary. Accessed 28 April 2025. https://fullerstudio.fuller.edu/a-plea-for-dialogue-between-muslims-and-christians/
Al-Riḍā, ʿAlī ibn Mūsā. 1274, al-Kitāb al-Mustaṭāb al-Mawsūm bi-Fiqh al-Riḍā. Tabriz, Iran: Dār Ṭibāʻat al-Tabrīzī. [In Arabic]
Span, John. 2021. “What Ought or Ought Not to be Done? Ethics in Islam and Christianity.” Biblical Missiology. Accessed 28 April 2025. https://biblicalmissiology.org/blog/2021/01/04/what-ought-or-ought-not-to-be-done-ethics-in-islam-and-christianity/